Rapport over onafhankelijkheid

In opdracht van CIPO hebben drs. Fred Bakker en prof. dr. Jo Bardoel onderzoek gedaan naar de beleving en naleving van onafhankelijkheid bij de landelijke publieke omroep. Ze voerden gesprekken met bestuurders en hoofdredacteuren aan de hand van open vragen over onder meer organisatiecultuur en -structuur. Ook zijn vragen gesteld over inhoud en toepassing van de Gedragscode 2012 met het oog op de herziening daarvan. Per omroep zijn bovendien specifieke vragen gesteld.

Het rapport, Een kwestie van cultuur, bevat waardevolle analyses van de wijze waarop omroepen zich inspannen hun positie en onafhankelijkheid vorm te geven. In dit verband noemen omroepen niet vooral commerciële belangen als bedreiging van hun onafhankelijkheid, maar de overheid, en in het verlengde daarvan soms ook de NPO. De relaties met buitenproducenten worden nogal eens als onvoldoende duidelijk betiteld. Verharding en verzakelijking van het maatschappelijk debat doen een onderhandelingscultuur en ‘onderhandelingsjournalistiek’ ontstaan. Belangeloos medewerking verlenen aan programma’s is niet meer vanzelfsprekend. Door de opkomst van internationale communicatiebedrijven rukken robots en algoritmen op ten koste van redactionele keuzes. Tussen omroeporganisaties bestaan grote verschillen waar het gaat om de scheiding van inhoudelijke en zakelijke verantwoordelijkheden, het functioneren van de raden van toezicht en de inhoud en reikwijdte van de redactiestatuten.

Waar nodig zal CIPO conclusies en aanbevelingen betrekken bij haar inspanningen om bestuur, toezicht en andere aspecten van integriteit bij de publieke omroep te verbeteren.

Een kwestie van cultuur. F. Bakker en J. Bardoel